پایه و اساس ام آر آی و انواع آن
پایه و اساس ام آر آی میدان مغناطیسی است و در گذشته هرچه میدان مغناطیسی دستگاه قوی تر بود میزان سیگنال های رادیویی که می توانستند از اتم های بدن استخراج کنند قوی تر و در نتیجه تصاویر با کیفیت تر می شد دستگاه های ام آر آی به دو نوع پرمننت(Permanent MRI) و سوپر کانداکتیو (Superconductive MRI) تقسیم می شوند.
در دستگاه های پرمننت معمولا میدان های مغناطیسی زیر نیم تسلا بودند و میدان مغناطیسی در دستگاه های سوپرکانداکتیو از یک تسلا به بالا بودند که در حال حاضر به 10 تسلا نیز رسیده اند با گذر زمان دیگر حالا شدت میدان مغناطیسی تنها عامل تعیین کننده تفاوت بیم دستگاه ها نیست در نتیجه درحال حاضر عمده ی دستگاه ها میدان یک و نیم تسلا دارند و تفاوت هایشان در پارامترهای دیگر است
همچنین با گذر زمان مدت زمان تصویربرداری ام آر آی نیز کاهش یافت، اولین تصویربرداری ها با ام آر آی ساعت ها طول میکشید امروزه کمتر از 15 دقیقه زمان می برد.
نحوه عملکرد ام آر آی
بیشتر حجم بدن انسان از آب تشکیل شده است و در ام آر آی تاثیر میدان مغناطیسی عمدتا بر روی اتم های هیدروژن است . مولکولهای آب H2Oحاوی پروتونهای هیدروژن هستند که در میدان مغناطیسی جهت میگیرند. یک دستگاه اسکن MRI میدان مغناطیسی بسیار قدرتمندی به بدن اعمال میکند و باعث میشود پروتونها بچرخند. علاوه بر این، دستگاه اسکن یک جریان از امواج رادیویی به وجود میآورد که باعث تغییر میدان مغناطیسی حاصل میشوند. پروتونها انرژی حاصل از میدان مغناطیسی را جذب میکنند و جهت چرخش خود را تغییر میدهند. وقتی میدان مغناطیسی خاموش میشود پروتونها هم به حرکت تقدمی خود بازمیگردند. این فرآیند بازگشت، یک سیگنال رادیویی تولید میکند که توسط دستگاههای گیرنده اسکنر قابل اندازهگیری است و تصویر حاصل از ام آر آی را شکل میدهد
در کامپیوتر ام ار آی مشخص میشود که چه جاهایی از بدن موج رادیویی بیشتری از خود ساطع کرده اند. هرچه شدت موج دریافتی از نقطه ای از بدن بیشتر باشد نشانه تراکم بیشتر پروتون در آن نقطه است و چون فراوان ترین اتم بدن که پروتون دارد اتم هیدروژنی است که در مولکول آب قرار دارد پس هرجایی که موج رادیویی بیشتری ارسال کرده است در واقع آب بیشتری داشته است با پیشرفت دانش در این حوزه دریافتند که سیگنال هیدروژن در بافت سرطانی با بافت سالم متفاوت است چون تومورها آب بیشتری دارند و آب بیشتر به معنی اتمهای هیدروژن بیشتر است.
عوارض و خطرات ام آر آی
برخلاف سایر دستگاههای تصویربرداری مثل اشعه ایکس و سیتی اسکن، ام آر آی از تشعشع یونیزه استفاده نمیکند. از این ابزار میتوان برای تصویربرداری از جنین در دوران بارداری استفاده کرد بدون آن که اثری روی آن داشته باشد. از آنجایی که در فرآیند ام آر آی از مغناطیس قوی استفاده میشود هر قطعه فلزی که در بدن وجود داشته باشد مثل ضربان ساز قلب، مفصل مصنوعی، دریچه مصنوعی قلب، حلزون مصنوعی گوش و یا هر نوع صفحه و پیچ و مهره فلزی در بدن ممکن است خطرساز باشد چون میدان مغناطیسی میتواند باعث جابجایی و یا گرم شدن آن قطعه شود.
لازم است تکنسین مربوطه سوالات لازم مثل وجود ایمپلنت ویا وجود سایر فلزات را از بیمار قبل از انجام ام آر آی از بیمار بپرسد. البته بیشتر قطعات فلزی که امروز در ایمپلنتهای بدن استفاده قرار میشوند تحت تاثیر میدانهای مغناطیسی قرار نمیگیرند و به اصطلاح MR-Safe هستند.
عوامل موثر بر بهترین تصویر ام آر آی
قابل ذکر است که علاوه بر دستگاه مورد استفاده در مرکز، اپراتور دستگاه و پزشک رادیولوژیست نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که مصداقی که در این زمینه وجود دارد مانند کسی که است که خودروی بنز داشته اما به تمام آپشن های موجود آن احاطه ندارد در استفاده از دستگاه های ام آر آی نیز چنین است که بایستی پزشک و اپراتور تسلط بالایی به امکانات دستگاه داشته باشند
ام آر آی در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی رازی شهرری
مفتخریم سیاست بروز بودن و استفاده از تکنولوژی روز دنیا در مرکز تصویر برداری رازی مثل همیشه پابرجا بوده و با تلاش پزشکان و سرمایه گذاری هیئت مدیره در سال 1400 مرکز تصویربرداری رازی شهر ری اقدام به بروز رسانی دستگاه ام آر آی خود نموده است و در حال حاضر مرکز تصویر برداری رازی شهر ری دارای یکی از قدرتمند ترین دستگاه های ام آر آی (۱٫۵تسلا مدل Amira از کمپانی زیمنس آلمان) می باشد آماده خدمت رسانی در زمینه های مختلف می باشد.
شایان ذکر است در مرکز تصویر برداری رازی امکان نوبت دهی آنلاین علاوه بر سیستم نوبت دهی تلفنی و حضوری نیز در جهت تسریع امور بیماران مهیا شده است، و همچنین با استفاده از سیستم Pacs امکان ذخیره اطلاعات و تصاویر بیماران و انتقال آن ها از طریق بستر اینترنت یا انتقال بر روی CD نیز وجود دارد.
ارتباط با مرکز رادیولوژی و سونوگرافی رازی شهرری (دکتر علیزاده)
